Dùng cotrimoxazol dự phòng nhiễm trùng cơ hội

Mục đích dùng cotrimoxazol là để dự phòng các bệnh nhiễm trùng cơ hội như viêm não do Toxoplasma, phòng tiêu chảy, viêm đường hô hấp do một số vi khuẩn gây ra.

Đối với trẻ phơi nhiễm HIV

Chỉ định dự bộ phận cotrimoxazol cho trẻ từ tuần thứ 4-6 sau khi sinh và duy trì đến lúc loại trừ nhiễm HIV.

Đối với trẻ khẳng định nhiễm HIV

- Dưới 24 tháng tuổi, chỉ định điều trị dự phòng cotrimoxazol cho tất cả trẻ nhiễm HIV.

- Từ 24 tới dưới 60 tháng tuổi, dùng cotrimoxazol tại giai đoạn lâm sàng 2, 3 và 4 không phụ thuộc về tế bào TCD4 hoặc % TCD4 < 25% hoặc số lượng TCD4 nhỏ hơn hoặc bằng 750 tế bào/mm3 không phụ thuộc giai đoạn lâm sàng.

- Từ 60 tháng tuổi trở lên, có xét nghiệm TCD4 dùng cotrimoxazol giai đoạn lâm sàng 3,4 không phụ thuộc số lượng tế bào TCD4 hoặc TCD4 nhỏ hơn hoặc bằng 350 tế bào/mm3 không phụ thuộc giai đoạn lâm sàng. Nếu không xét nghiệm TCD4 dùng cotrimoxazol tại giai đoạn lâm sàng 2, 3, 4.

Khám bệnh cho trẻ có HIV tại Bệnh viện đa khoa Đồng Nai. Ảnh: H.Y

Cách dùng

Cotrimoxazole là thuốc gồm hai thành phần: trimethoprim (TMP) và sulfamethoxazole (SMX). Liều điều trị dự bộ phận là 5mg/kg/ngày tính theo TMP, uống 1 lần trong ngày.

Ngừng điều trị dự bộ phận lúc trẻ đã được điều trị ARV và trong 6 tháng thường xuyên có số lượng tế bào CD4 trên 25% đối với trẻ từ 1-5 tuổi; và trên 200 tế bào đối với trẻ trên 5 tuổi. Tái điều trị dự  phongfkhi số lượng tế bào CD4 giảm đến tiêu chuẩn cần được điều trị dự bộ phận của lứa tuổi.

Khi dự bộ phận các nhiễm trùng cơ hội bằng cotrimoxazol trẻ có thể gặp các tác dụng phụ không nguyện vọng do thuốc gây ra như nôn, buồn nôn, phát ban diễn ra trong 1 - hai tuần đầu điều trị hoặc các tác dụng phụ nặng hơn như thiếu máu, giảm bạch cầu hạt, phát ban, ngộ độc gan... Vì vậy cần tư vấn cho người chăm sóc và trẻ vào các tác dụng phụ này, cách xử trí và cần tới khám tại các địa chỉ y tế lúc nghi ngờ có tác dụng phụ nặng.

Phát ban do cotrimoxazol và cách xử trí

- Mức độ 1 (nhẹ) với triệu chứng ban đỏ và mức độ 2 (trung bình) với triệu chứng ban sần lan tỏa, tróc vẩy khô: tiếp tục điều trị dự phòng bằng cotrimoxazol, theo dõi bệnh nhân chặt chẽ. Điều trị triệu chứng và kháng histamin.

- Ở mức độ 3 (nặng) với triệu chứng ban phỏng nước, loét niêm mạc và mức độ 4 (rất nặng) với các triệu chứng viêm da tróc vẩy, hội chứng Steven Johnson hoặc hồng ban đa dạng, bong da ướt: cần nhập viện điều trị hỗ trợ và ngừng vĩnh viễn dùng cotrimoxazole.  

  Bác sĩ Nguyễn Bích Ngọc