Cong vẹo cột sống là gì?
Cột sống có vai trò hết sức nhu yếu trong mọi hoạt động sống của con người. Nó tạo thành bộ khung nâng đỡ cơ thể, tạo cho con người có dáng đứng thẳng, bảo vệ tủy sống và các cơ quan nội tạng trong cơ thể.
Cột sống có 33 - 34 đốt (7 đốt cổ, 12 đốt lưng, 5 đốt thắt lưng, 5 đốt cùng và 4 - 5 đốt cụt) được nối với nhau bằng các đĩa đệm, khớp và dây chằng. Ở người trưởng thành, chiều dài cột sống của nam giới từ 60 - 75cm, của nữ từ 60 - 65cm, chiếm khoảng 2/5 chiều cao cơ thể.
Cột sống không hoàn toàn nằm ở tư thế thẳng đứng, mà có một số đoạn cong sinh lý trên mặt phẳng đối xứng dọc. Trong tư thế đứng thẳng, nếu nhìn từ sau vào trước, cột sống là 1 đường thẳng, nếu như nhìn từ trái qua phải (hoặc phải qua trái), cột sống có 2 đoạn cong uốn vào phía trước là cổ và thắt lưng (lordosis), 2 đoạn cong uốn vào phía sau là lưng và cùng - cụt (kyphosis). Quá trình hình thành các đoạn cong cột sống diễn ra sau lúc sinh. Ở trẻ sơ sinh, cột sống có dạng hình cung, lồi ra phía sau. Khi trẻ Tiến hành lẫy, ngồi thì cung ưỡn cong ra trước tại cổ được hình thành do trương lực của các cơ gáy; lúc trẻ bắt đầu tập đứng và đi, cung ưỡn ở thắt lưng hình thành để cơ thể thích nghi với tư thế đứng thẳng, song song tăng độ cong tại vùng ngực và vùng cùng - cụt.
Trong trường hợp bị vẹo cột sống, nếu như đỉnh đường cong hướng về bên phải thì cột sống có hình chữ C ngược, nếu như đỉnh đường cong hướng vào bên trái thì cột sống có hình chữ C thuận. Nếu cột sống có 2 cung uốn cong đối xứng nhau thì nó sẽ có hình chữ S thuận hoặc chữ S ngược (còn gọi là vẹo cột sống bù trừ).
Trong trường hợp cong cột sống, ví dụ đoạn cột sống ngực uốn cong quá nhiều vào phía sau thì gọi là vai so, ví dụ cả đoạn ngực và đoạn thắt lưng uốn cong quá mức thì gọi là gù, ví dụ đoạn cột sống thắt lưng uốn cong quá nhiều vào phía trước thì gọi là ưỡn, ví dụ độ cong sinh lý của tất cả cột sống giảm thì gọi là bẹt. Nếu đoạn cột sống thắt lưng mất độ cong sinh lý thì gọi là còng, trường hợp này thường xuất hiện tại những người già.
 Cần hướng dẫn trẻ ngồi học đúng tư thế để tránh cong vẹo cột sống. |
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới cong vẹo cột sống, trong đó 90% trường hợp cong vẹo cột sống là không rõ nguyên nhân. Các nhà khoa học đã xác định được một số nguyên nhân gây cong vẹo cột sống là do bệnh cơ, do bệnh thần kinh, do những bất thường bẩm sinh của đốt sống và cột sống, do loạn dưỡng xương, do chấn thương…
Theo các nghiên cứu trên toàn cầu cũng như ở Việt Nam, tỷ lệ học sinh bị mắc cong vẹo cột sống khá cao. Một số nước đã triển khai những chương trình kiểm soát cong vẹo cột sống trong trường học như Mỹ, Singapore. Ở Việt Nam, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục & Đào tạo cũng đã có nhiều biện pháp nhằm giảm tỷ lệ cong vẹo cột sống của học sinh. Một trong những nội dung của Dự án tiêu chí vào y tế trường học của Bộ Y tế là bộ phận chống cong vẹo cột sống trong trường học.
Cong vẹo cột sống ở trường học thường phát sinh do sự sai lệch tư thế (ngồi học với bàn ghế không thích hợp với chiều cao của học sinh, mang cặp sách quá nặng vào một bên tay, vai; chiếu sáng kém, bắt buộc học sinh phải cúi đầu lúc đọc, viết hoặc học nghề); do các tư thế xấu (đi, đứng, ngồi không chín xác tư thế); cường độ lao động không thích hợp với lứa tuổi… Ngoài ra, cong vẹo cột sống còn có thể do trẻ mắc các bệnh liên quan tới cột sống, thể trạng học sinh kém do ít hoạt động thể thao, suy dinh dưỡng (còi xương) hoặc do ngồi, đi đứng quá sớm.
BS. Lỗ Văn Tùng (Viện Y học lao động và Vệ sinh môi trường)
0 comments:
Post a Comment